Od wartości dobrowolnych świadczeń (bonów towarowych, rabatów) pracodawcy trzeba odprowadzić zaliczkę na PIT
Zdarza się, że pracodawca przyznaje pracownikom bony towarowe z okazji np. Świąt Bożego Narodzenia lub przyznaje rabat na sprzedawane przez siebie produkty lub usługi. Czy takie świadczenia są dla pracownika przychodem ze stosunku pracy?
Zgodnie z treścią art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2012 poz. 361 dalej: ustawa o PIT”) za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Świadczeniem nieodpłatnym, a tym samym przychodem ze stosunku pracy, są również bony towarowe, otrzymane od pracodawcy nieodpłatnie np. z tytułu Świąt Bożego Narodzenia. Tym samym, po stronie pracownika powstaje przychód ze stosunku pracy, a pracodawca ma obowiązek od wartości bonów odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy. Istnieje bowiem ścisły związek pomiędzy otrzymanym bonem towarowym a stosunkiem pracy.
Odnosząc się natomiast do świadczenia w postaci rabatu (w przypadku, gdy pracownik z tego rabatu skorzysta), w ocenie Wojewódzkich Sądów Administracyjnych oraz NSA, o tym, czy świadczenie w postaci rabatu udzielonego pracownikowi na zakup towarów lub usług sprzedawanych przez pracodawcę jest przychodem ze stosunku pracy, decyduje okoliczność, czy rabat udzielony pracownikom przewyższa wysokość rabatu udzielonego innym kontrahentom, klientom (podmiotom niebędącym pracownikami). Zdaniem WSA, jeżeli pracodawca organizuje programy rabatowe, będące stałym narzędziem promocji jego towarów lub usług, mających na celu zwiększenie sprzedaży, które kieruje do różnych grup odbiorców, to skierowanie takiego programu również do własnych pracowników nie powoduje, w razie skorzystania z rabatu, powstania po stronie pracownika przychodu, pod warunkiem, że pracownikowi został zaoferowany rabat w wysokości nie większej, niż innym podmiotom niebędącym pracownikami. Nie mamy bowiem do czynienia z częściowo nieodpłatnym świadczeniem po stronie pracownika w sytuacji, gdy cena oferowanego mu towaru nie odbiega od ceny rynkowej. Skoro wysokość udzielonego pracownikom rabatu nie odbiega od wysokości rabatów udzielanych innym podmiotom niebędącym pracownikami w ramach innych programów promocyjnych, to nie można uznać, że warunki cenowe oferowane pracownikom są bardziej korzystne od oferowanych innym klientom, niebędącym pracownikami (uzasadnienie wyroku WSA w Warszawie z 14.1.2010 r., III SA/Wa 1683/09).
Jeżeli więc pracodawca zorganizuje program, zgodnie z którym do rabatu w tej samej wysokości uprawnieni będą pracownicy oraz osoby trzecie, niebędące pracownikami (np. członkowie rodzin pracowników), wówczas po stronie pracownika korzystającego z rabatu oraz po stronie osoby trzeciej nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (także interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 29 grudnia 2010 r., sygn. IPPB2/415-920/10-2/AK). Przychód po stronie pracownika nie powstanie również gdy rabat udzielony pracownikowi będzie niższy od rabatu udzielonego innym klientom, niebędącym pracownikami.
Jeżeli jednak rabat udzielony pracownikowi będzie wyższy od rabatu udzielonego klientowi niebędącemu pracownikiem lub pracownicy będą jedynymi podmiotami, którym pracodawca udziela rabatu na swoje towary lub usługi, wówczas w razie nabycia towaru lub usługi z takim rabatem, po stronie pracownika powstanie przychód ze stosunku pracy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W tej sytuacji pracownik otrzyma bowiem od pracodawcy świadczenie częściowo odpłatne w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o PIT. Po stronie pracodawcy powstanie zaś obowiązek pomniejszenia przychodu pracownika o zaliczkę na podatek dochodowy.
Mając na względzie powyższe, przyznanie pracownikom rabatu na zakup produktów (artykułów) lub usług pracodawcy, może powodować powstanie po stronie pracownika przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jeżeli pracodawca udziela rabatu w takiej samej wysokości, w jakiej otrzymają go pracownicy lub udziela rabatu w wysokości wyższej, niż otrzymają pracownicy również innym podmiotom, niebędącym pracownikami, z tytułu nabycia artykułów z rabatem po stronie pracowników nie powstaje przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jeżeli jednak pracownicy są jedynymi podmiotami, którym pracodawca udziela rabatu na oferowane przez siebie towary (usługi) lub jeżeli rabat udzielany pracownikom przewyższa rabaty, jakie udziela pracodawca podmiotom niebędącym pracownikami, po stronie pracownika powstanie przychód ze stosunku pracy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a na pracodawcy ciążyć będzie obowiązek odprowadzenia zaliczek na podatek dochodowy.
Istnieje możliwość zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym świadczeń w postaci wartości rabatu (w razie skorzystania z niego) i w postaci bonów towarowych. Zwolnienie z opodatkowania Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o PIT, wolna od podatku dochodowego jest wartość otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych, łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł; rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi.
Z powyższego wynika, że przyznanie pracownikowi bonów towarowych lub rabatu na zakup towarów lub usług pracodawcy, może zostać sfinansowane ze środków pochodzących z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Wówczas, jeżeli świadczenie (wartość rabatu lub bonu) nie przekracza 380 zł w roku podatkowym, stanowi przychód pracownika zwolniony od podatku dochodowego od osób fizycznych.
Należy jednak pamiętać, że świadczenia finansowane ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych muszą być przyznawane pracownikom według kryterium socjalnego, a więc nie „wszystkim po równo”. Stanowisko to potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 września 2009 r., sygn. akt I UK 121/09. W uzasadnieniu do rozstrzygnięcia podkreślił, że: "(…) przyznawanie ulgowych świadczeń i wysokość dopłat z funduszu powinno być uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby korzystającej z funduszu. Nie ma w tym zakresie wyjątków. (…) świadczenia wypłacone przez pracodawcę z pominięciem owej zasady podstawowej nie mogą być ocenione w sensie prawnym jako świadczenia socjalne, a jeżeli tak, to nie mogą korzystać z uprawnień przyznanych tym świadczeniom przez system ubezpieczeń społecznych". W razie, gdy pracodawca przyzna świadczenia wszystkim pracownikom w jednakowej wysokości, świadczenia te będą stanowić przychód ze stosunku pracy, a co za tym idzie pracodawca będzie zobowiązany odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy.
radca prawny Anna Daszczyńska-Ciborowska